ПУҚАРАЛАР ЖЫЙЫНЛАРЫ БАСЛЫҒЫ (АҚСАҚАЛЫ) САЙЛАЎЫ ЖУЎМАҚЛАНДЫ
«Пуқаралар жыйыны баслығы (ақсақалы) сайлаўы ҳаққында»ғы Өзбекстан Республикасы Нызамы ҳәм Олий Мажлис Сенаты Кенгашиниң 2019-жыл 15-февральдағы қарары тийкарында Қарақалпақстан Республикасы Жоқарғы Кеңеси Президиумының «Пуқаралар жыйынлары баслығы (ақсақалы) сайлаўына таярлық көриў ҳәм оны өткериў ҳаққында»ғы қарары менен илажлар режеси ҳәм сайлаўды өткериўге көмеклесиўши республика комиссия қурамы тастыйықланды.
Сондай-ақ, Халық депутатлары қала ҳәм районлық Кеңеслериниң сессиялары өткерилип, көмеклесиўши комиссиялар ҳәм илажлар режеси тастыйықланып, анық ўазыйпалар белгиленди.
Өзбекстан Республикасы Бас министриниң тапсырмасына муўапық, республикалық көмеклесиўши 1-аймақлық жумысшы топары тәрепинен пуқаралар жыйынлары баслығы (ақсақалы) лаўазымына усыныс етилген 1598 талабан сәўбеттен өткерилип, 1322 талабан усыныс етилди. Сайлаў процесинде ҳәкимлик жуўмағына муўапық 975 талабан қатнасыў ҳуқықына миясар болды.
Быйылғы жылы Қарақалпақстан Республикасы комиссиясы ҳәм статистика басқармасы тәрепинен барлық 411 пуқаралар жыйынлары кесиминде даўыс бериў ҳуқықына ийе 1 млн. 200 мың 497 пуқараның улыўма саны дүзилип, «Пуқаралар жыйыны баслығы (ақсақалы) сайлаўы ҳаққында»ғы Өзбекстан Республикасы Нызамының 4-бап, 18-статьясына муўапық, 151 066, яғный, 12,6 процент сайланған ўәкиллердиң 125 654и (83,2 процент) қатнасты.
Республика бойынша жәми 411 пуқаралар жыйынларында сайланған пуқаралар жыйыны баслықларының 154и (37,5 процент) әмелдеги, 257си (62,5 процент) биринши мәрте сайланған баслықларды қурады. Соннан сайланған баслықлардың 366сы (89,1 процент) жоқары, 45и (10,9 процент) орта арнаўлы мағлыўматқа ийе, сондай-ақ, 45и (10,9 процент) ҳаяллар, 19ы (4,6 процент) жергиликли Кеңес депутатларын қурады.
Деген менен, сайлаў жуўмақлары анализ етилгенде Мойнақ районында 11 пуқаралар жыйынынан 6 (54,5 процент), Төрткүл районында 37 пуқаралар жыйынынан 17 (46 процент), Шоманай районында 13 пуқаралар жыйынынан 6 (46,2 процент), Елликқала районында 36 пуқаралар жыйынынан 17 (47,2 процент) ҳәм Нөкис районында 10 пуқаралар жыйынынан 6 (60 процент) әмелдеги баслықлары сайланды.
Сондай-ақ, Қараөзек районында 1 (7,6 процент), Тахтакөпир районында 1 (5,8 процент), Төрткүл районында 2 (5,4 процент) ҳаяллар сайланған болса, Беруний, Қанлыкөл, Шоманай, Елликқала ҳәм Нөкис районларында бирде-бир ҳаял сайланбады.
Қәнигеликлери бойынша сайланған баслықлардың 119ы (28,9 процент) оқытыўшылар, 53и (12,8 процент) экономистлер, 84и (20,4 процент) инженерлер, жетеўи (1,7 процент) шыпакерлер, 24и (5,9 процент) ҳуқықтаныўшылар, 55и (13,4 процент) агрономлар, 14и (3,4 процент) қурылысшылар, үшеўи (0,8 процент) товартаныўшылар, төртеўи (0,9 процент) санаат ҳәм спортшылар ҳәм 48и (11,8 процент) басқа қәнигеликлерди қурайды. Сондай-ақ, жасы бойынша 85и (20,7 процент) 45 жасқа шекем, 163и (39,6 процент) 45-55 жас, 144и (35 процент) 55-65 жас, 19ы (4,6 процент) 65-75 жас аралығындағыларды қурайды.
Сайланған баслықлардың 53и (12,9 процент) билимлендириў, 11и (2,7 процент) жергиликли ҳәкимлик, 220сы (53,5 процент) мәҳәлле, 21и (5,1 процент) исбилерменлик, 12и (2,9 процент) ҳуқық қорғаў уйымлары, биреўи (0,2 процент) денсаўлықты сақлаў, екеўи (0,5 процент) мәмлекетлик емес коммерциялық емес шөлкемлер, 29ы (7,1 процент) аўыл хожалығы, 18и (4,4 процент) фермер хожалықларында, төртеўи (l,0 процент) ислеп шығарыў, биреўи (0,2 процент) Қураллы Күшлер, екеўи (0,5 процент) коммерциялық банклер ҳәм 37си (9,0 процент) басқа тараўларда хызмет еткенлер саналады.
Сайлаўлар 282 улыўма орта билим бериў мектеплери, 52 академиялық лицей ҳәм кәсип-өнер колледжлери, 2 жоқары оқыў орынлары, 14 музыка ҳәм көркем өнер мектеплери, 7 кәрхана ҳәм шөлкемлерде, 31 тойханаларда, 4 мәҳәлле, 18 мәденият орайлары ҳәм 1 балалар интернаты имаратларында өткерилди.
Сайлаў процеслери «Ўзбекистон24», «Қарақалпақстан» телеканаллары, жергиликли телевидение ҳәм радиоларда, республикалық ҳәм жергиликли газеталарда, сондай-ақ, qoraqalpoq.mahallakengashi.uz сайтында кеңнен сәўлелендирилип барылды.
Қарақалпақстан Республикасында пуқаралар жыйыны баслығы (ақсақалы)н сайлаўда пуқаралардың қатнасыўында конституциялық ҳуқықларынан толық пайдаланыў, бул сайлаўда жаслар ҳәм ҳаял-қызларды кең тартыў, сайлаў қатнасыўшыларын әмелдеги нызам ҳүжжетлери талапларына, әсиресе, ашық-айдын ҳәм тең сайлаў ҳуқықына әмел етиўин тәмийинлеўде республика, қала ҳәм районлардағы көмеклесиўши комиссиялары, орынлардағы жумысшы топарлары тәрепинен нәтийжели жумыслар алып барылды ҳәм тастыйықланған графиклер тийкарында усы жылдың 1-июнь сәнесине шекем сайлаў нәтийжелери бойынша жаңадан сайланған пуқаралар жыйыны баслығы (ақсақалы) тәрепинен «Пуқаралар жыйыны баслығы (ақсақалы) сайлаўы ҳаққында»ғы Өзбекстан Республикасы Нызамының 5-бап, 30-статьясына муўапық пуқаралар жыйыны ўәкиллери жыйналыслары өткерилди.
Т.РОМАНОВ,
Пуқаралардың өзин-өзи басқарыў уйымлары жумысларын муўапықластырыў бойынша
Қарақалпақстан Республикасы Кеңеси баслығының биринши орынбасары.
