МӘЖБҮРИЙ ЕМЛЕЎГЕ ЖИБЕРИЎ ХЫЗМЕТИ
Өзбекстан Республикасының алып барып атырған еркин пуқаралық жәмийет қурыў жолындағы реформалар биринши гезекте жәмийет ағзаларының тынышлығын тәмийинлеў, олардың еркин жасаў шараятын жақсылаўға қаратылған.
Усындай мақсеттен келип шығып, ҳәр бир пуқараның руўхый дүньясы ҳәм дүньяға көзқарасын жаңа дәўир талаплары тийкарында қәлиплестириў ҳәм инсан мәнаўиятында жүзеге келетуғын қыйлы жаман иллетлерди келтирип шығармаўды тәмийинлеў мәмлекет сиясатында айрықша итибарға алынған.
Соның ушын да инсан мәнаўиятына кери тәсир көрсетиўши созылмалы алкоголизм, нәшебентлик ҳәм токсикомания сыяқлы иллетлер ҳәзирги дәўирдеги актуал машқалалардан бири. Себеби, жәмийеттиң раўажланыўына кери тәсир етиўши бул иллетлер нәтийжесинде көплеген жынаятлар жүз бермекте, шаңарақлар аянышлы аўҳалға түсип қалмақта, нәрестелер майып болып туўылмақта.
Алкоголизм, нәшебентлик ҳәм токсикомания сыяқлы иллетлер көплеген унамсыз жағдайларды келтирип шығарады. Адам усыларды қабыллаўы нәтийжесинде ҳәр қыйлы жынаятларды ислеўи мүмкин. Себеби, олардың тәсирине түскен ҳәр қандай инсан өзиниң басқарыўын жойтады. Сондай-ақ, буларды қабыллаўшылар көбинесе оларды сатып алады, буның ушын болса қаржы керек болады. Буның нәтийжесинде болса өзгениң мүлки талан-тараж етилиў, урлық, басқыншылық сыяқлы жынаятлардың жүз бериўине алып келеди.
Өзбекстан Республикасының Жынаят нызамшылығында мәслик ҳалатында ямаса нәшебентлик затлары, психотроп ямаса адамның минез-қулқына тәсир етиўши затлардың тәсири астында жынаятты иске асырыўы жазаны аўырластырыўшы жағдайлардан бири есапланып, айыпкерге қарата аўыр жаза тайынлаўға тийкар болады. Буннан тысқары, алкоголизм, нәшебентлик ҳәм токсикоманияға берилгенлерге суд тәрепинен жаза тайынлаў пайытында оларды жазаны өтеў орнында, азат етилгеннен соң емлениўди даўам еттириў зәрүрлиги болғанда медициналық усылдағы мәжбүрлеў шаралары қолланылады.
Жуўмақлап айтқанда, профилактика инспекторлары усы сөз еткен иллетлердиң алдын алыў ҳәм оған қарсы гүресиўде бириншиден, ҳәзирги заман талаплары тийкарында жетилистирилген усыл ҳәм механизмлерди қолланыўы тийис болса, екиншиден, жынаят қыдырыў, тергеў хызметлери, жазаны өтеў мәкемелери, арнаўлы медицина мәкемелери, өзин-өзи басқарыўшы уйымлар, лаўазымлы шахслар ҳәм пуқаралар менен тығыз биргеликтеги жумысларды алып барыўды жолға қойыў мақсетке муўапық келеди.
А.ТУРСУНОВ,
Өзбекстан Республикасы ИИМ Академиясы «Ҳуқықбузарлықлар профилактикасы»
кафедрасының баслығы.
М.АБАТОВ,
Академияның «Ҳуқықбузарлықлар профилактикасы хызмети»
қәнигелигиниң 310-топар курсанты.
